پیانۆی کارەبایی و کێشەی لەدەستدانی هەستیاریی پێدەکانی و چارەسەر[1]
من وشەی دوگمەبەند لە بری کیبۆرد keyboard بە کار دەهێنم و خۆم وشەکەم داڕشتووە و پێم وا بێت دەقاودەق واتای ئامێرەکە بە دەستەوە دەدات، هیچ لەگەڵ ئەو وشەیەدا نیم کە دایانڕشتووە و دەڵێن: تەختەکلیل، ئەوە ڕاستەوخۆ وەرگێڕانی وشە ئینگلیزییەکەیە و لە ئینگلیزیدا کی key بە واتای دوگمەش دێت و ئەو کییەی ناو وشەی کیبۆرد مەبەست لێی دوگمەیە، نەک کلیل! ئەگەرچی لەم باسەدا مەبەستم لەو دوگمەبەندە نییە کە بۆ کۆمپیوتەر بە کار دەهێنرێت، بەڵکو مەبەستم لەو ئامێرە موزیکییانەیە کە بە دوگمە دەژەنرێن، وەک پیانۆ و هاڕپسیکۆرد و دوگمەبەندی تر.
ساڵی خوێندنی ٢٠٠٦-٢٠٠٧ لە پۆلی پێنجی ئامادەیی بووم، دوگمەبەندێکی یاماهای A٣٠٠م هەبوو، پیانۆم دەویست و خوێندکاریش بووم، پارەی پیانۆم پێ هەڵنەدەسووڕا، لەوەتەی هەشبووم لە خوێندندا لە بیرکاریدا خراپ بووم. ئەو ساڵە کاک میرانی برام پێی وتم: «ئەگەر سەری ساڵ لە بیرکاریدا لە سەروو ٨٠وە بهێنیت، ئەوا پیانۆیەکت بە دیاری بۆ دەکڕم» ئەوەندە دڵخۆش بووم، چەند جارێک لێم دووبارە کردەوە: «ئاخر پیانۆیەک بایی نزیکەی هەزار دۆلار، یان تۆزێک زیاتریشە!» کاک میران، وەک هەمیشە بە بڕوابوون بە خۆیەوە، بە هێمنی دەیوت: «کێشە نییە، لە سەروو هەشتاوە بهێنە و بایی چەند بوو من بە دیاری بۆت دەکڕم».
تێکڕایی وەرزی یەکەمی ئەو ساڵە، مانگی یەکەم کە تاقیکردنەوەمان دابوو، دووم لە پەنجا هێنابوو. مانگی داهاتوو فریا نەکەوتم تاقیکردنەوەکە بدەم، مامۆستا وتی: «مانگی ڕابردووت کەڕەتی دوو دەکەین!» کردییە ٤ لە سەد، لەبەر هەر شتێک بوو، کرا بە ٣٠ لە سەد. نیوەی ساڵ هەر دەرنەچووم، بەڵام دوای نیوەی ساڵ، ئەوە بوو کاک میران ئەو مژدەیەی پێم دا. بۆ ئەوەی لە بیرکاریدا دەربچم، لە پۆلی یەکی ناوەندییەوە پەڕتووکی بیرکاریم کۆ کردەوە تا پێنجی ئامادەیی، لەو دوو مانگەدا خۆم لە بیرکاریدا زیندوو کردەوە. لە بەختی باشی من، ئەو ساڵە بڕیارێکی پەروەردەیی دەرچوو کە بۆ نمرەی سەری ساڵ نمرەکانی پێشووتر کۆ ناکرێنەوە، بە تەنها سەری ساڵ چەندت هێنا ئەوەت بۆ هەژمار دەکرێت. ئەو ساڵە و لە تێکۆشان بۆ پەیداکردنی یەکەم پیانۆی خۆشەویستم، لە تاقیکردنەوەی سەری ساڵدا سەد لە سەدم هێنا. کاک میرانی براشم لەسەر بەڵێنی خۆی پیانۆ نازدارەکەی بۆم کڕی. پیانۆکە یاماهایەکی دی جی ئێکس ٦٤٠ بوو. ئێستاش تامی ئەو بردنەوەیە و ئەو دیارییە بەنرخە لەژێر ددانمدا دەرناچێت و هەمیشە سوپاسگوزارم.
لە ساڵی ٢٠١٢دا تۆنی سی بیمۆڵی سەروو دۆی ناوەڕاستی پیانۆکەم هەستیارییەکەی لە دەست دابوو، لە کاتی ژەندندا ئەگەر هێمن بمژەندایە یان توند بمژەندایە (پیانۆ یان فۆرتێ) هەر دەنگێکی توندی چەکوشئاسای دەردەکرد. زۆر نیگەران ببووم و لێی بێهیوا بووم، سۆراخم لە زۆر کەس کرد، لەوە نەدەچوو کەس چارەکەی بزانێت، ناچار دوای ماوەیەک پیانۆکەم بە هاوڕێیەک بەخشی، ئەو فێرگایەکی مناڵانی بە ڕێوە دەبرد، من دڵنیا بووم پیانۆکە بۆ مناڵان و فێرکردنی سەرەتایی سوودبەخش دەبێت، بەڵام بۆ ئاستی بەرزتر بێکەڵک بوو. ئەوکات خۆشم کارم دەکرد، پیانۆیەکی نوێم کڕی کە یاماهایەکی کلاڤینۆڤا ٤٣٠ بوو. هەر ئەوەیە کە ئێوەش لە ڤیدیۆکانمدا، بەتایبەت لە گۆرانیی بنوو، وەرە بۆ لام دیوتانە، تا ئێستاش هەر ئەوەم هەیە و بە کاری دەهێنم.
دوو ساڵێک دەبێت کە لە ئاستی هەستیارییاندا هەستم بە گۆڕانکاری کردووە و چیتر هاوسەنگیی هەستیارییانم بە دڵ نییە. هەندێک پیانۆی کارەبایی تری شوێن و دەزگا و خەڵکی تریشم تاقی کردووەتەوە، ئەوانیش کەموزۆر ئەو کێشانەیان هەیە، کە هەندێک جار چێژی ژەندن بە تەواوی تاڵ دەکەن. بە گشتی پیانۆی کارەبایی بە تێپەڕبوونی کات هەستیاریی پێدەکانی، یان هاوسەنگیی هەستیاریی پێدەکانی لە دەست دەدات. هاوڕێی خۆشەویستم، دیار ئەنوەر، لە هەمان جۆری پیانۆی منی هەیە، کە هەر یاماهای کلاڤینۆڤای ٤٣٠یە، ئەوەی ئەویش لە نۆ مانگی ڕابردوودا تووشی هەمان کێشە بوو، لێ ئەوەی ئەو زیاد لە چەند تۆنێکی وای لێ هات. هەر دوابەدوای ئەو، ئەوەی منیش می بیمۆڵی سەروو دۆی ناوەڕاست و دواتر لا بیمۆڵی سەروو دۆی ناوەڕاست و دواتر سیی سەروو دۆی ناوەڕاست هەستیارێتییان لە دەست دا، دیسان ئەم کێشە نوێیە بەرۆکی گرتمەوە. دوای خوێندنەوەی چەند سەرچاوە و بەدواداچوونمان، کە کاتێکی زۆری خایاند، بۆمان دەرکەوت هەڵەکە بەم شێوەیەیە:
لەژێر هەر پێدێکی پیانۆی کارەباییدا ڕیزە لاستیکێک هەیە، بەم لاستیکانە دەوترێت: لاستیکی گەیەنەر. ئەم لاستیکانە کاربۆنێکیان پێوەیە، کە ژەنیارەکە پەنجە بە پێدەکاندا دەنێت، کاربۆنەکە ئەو هەستیارییە بۆ سەر نەخشەی ئەلیکترۆنیی پیانۆکەی دەگوێزێتەوە. بە تێپەڕبوونی کات، کاربۆنەکانی سەر لاستیکەکان دەبواررێن و نامێنن. لە بەختی تاریش، هەمیشە لەو تۆنانەوە دەست پێ دەکەن کە زۆرتر بە کار دێن، زۆرتر تۆنەکانی ناوەڕاستی پیانۆکە دەگرێتەوە و کەمتر تۆنە هەرە گڕەکان یان هەرە تیژەکان دەگرێتەوە، کە بە شێوەیەکی گشتی، ڕێژەی بەکارهێنانیان لەچاو تۆنەکانی ناوەڕاستدا کەمترە.
لە کۆتاییدا، دەستەیەک لاستیکمان کڕی و پیانۆکەی دیارمان وەک تاقیکردنەوە بە کار هێنا، دوای ئەوەی کە زۆر پێوەی ماندوو ببوو، لە کۆتاییدا پڕۆژەکە سەرکەوتنی بە دەست هێنا و گۆڕینی لاستیکی گەیەنەرەکان پیانۆکەی نوێ کردەوە. منیش لەژێر ڕۆشنایی بیردۆزە سەلمێنراوەکەی ئەودا دەستەیەک لاستیکی گەیەنەرم بۆ خۆم کڕی و ئەم ئێوارەیە دیار گیان هەر خۆی بۆی گۆڕیم، ئێستا پیانۆکەم نوێ بووەتەوە و زۆر لە هاوسەنگیی تۆنەکانی ڕازیم و دڵیشم زۆر خۆشە.
سوپاسی دیار گیان دەکەم. ئەم چیرۆکەشم لەگەڵ ئێوەدا بەش کرد، چونکە دڵنیام هەر کەسێک پیانۆی کارەبایی هەبێت، زوو بێت یان درەنگ، تووشی هەمان کێشە دەبێتەوە. چارەسەرەکەم لەگەڵتاندا بەش کرد تا ئەگەر هاوزمانێکی هاوپیشەم هەمان کێشەی هەبوو، بەو ڕێگا ناخۆشانەی ئێمەدا تێپەڕ نەبێتەوە و لە ئەزموونی تاڵی ئێمە وانە وەربگرێت و سوودمەند ببێت.
[1] لە ڕێکەوتی ٨ی ئازاری ٢٠٢٠دا نووسیومە، لە ٢٤ی ئاداری ٢٠٢١ و ٩ی تەممووزی ٢٠٢٢دا پیایدا چوومەتەوە.
دیار ئەنوەر لە کاتی چاککردنی پیانۆکەی نەوا موکرجیدا
