ئایا سنوور بۆ چێژبینین دادەنرێت؟[1]
ئایا پرسیوتە بۆچی زۆر لە خەڵکی کوردی نابیستیت بڵێت: «بەیانیان دوگمەبەندی باشکۆککراوی یۆهان سێباستیان باخ زۆر خۆشە»؟ لە کاتێکدا ئەم بەرهەمە (کە لە خوارەوە بەستەری یوتیوبەکەیم داناوە) یەکێکە لە نایابترین کارەکان کە هەرگیزاوهەرگیز لە مێژووی موزیکدا دانرابێت. چەند جار گوێی لێ بگریتەوە هێشتا هەر شتت پێ دەبەخشێت. جگە لە پێگەکەشی لە بواری موزیکدا کە بە یەکێک لە شاکارەکانی هونەری موزیک دادەنرێت و کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر تەواوی مێژووی موزیکی کلاسیک و جیهانیش هەیە.
ئەی ئینیۆ مۆریکۆنێ؟
یان نابیستیت زۆر لە کوردان بڵێن: «بەیانیان جۆش گرۆبان و ئەندریا بۆچێللی خۆشن». یان بچیتە یەکێک لەو قاوەخانانەی خۆیانیان ناو ناوە کافتریا یان برێکفاست و بە خواردن دەڵێن فوود و بە خواردنەوە دەڵێن درینک، خستبێتیانە سەر موزیکە نایابەکانی ئینیۆ مۆریکۆنێ. ئەگەر گلەییت لە موزیکەکەی مۆریکۆنێ هەبوو پێت بڵێن: «ئەمە موزیکی ئینیۆ مۆریکۆنێیە. یەکێک بوو لە بەتواناترین موزیکدانەرەکانی جیهان. بە نزیکی بە کوالیتیی موزیکی کلاسیک موزیکی بۆ فیلم دادەنا. ناوبانگ و چێژی زۆربەی موزیکەکانی تەنانەت لەو فیلمانەش زیاترن کە موزیکەکانی خۆی بۆیان داناوە! واتە هەندێک فیلم هەن بە هۆی موزیکەکەی ئەوەوەیە خەڵک تەماشایان دەکات. واتە موزیکەکەی مۆریکۆنێ دەبێت بە ناونیشان بۆ فیلمەکە!».
ئەی یەڤگینی کیسین؟
یان نابیستیت یەکێک بڵێت: «فڵان ڕۆژ بە دیار یەڤگینی کیسینی پیانۆژەنەوە دانیشتبووم، پڕۆڤەی لە کۆنشەرتۆی سێیەمی پیانۆی ڕاخمانینۆڤدا دەکرد. بە ڕاستی دەستی دەتوت ڕووبارە و بەسەر دوگمەکانی ئەو پیانۆیەدا لێشاو دەبات. لەو کاتەدا ژەنیارەکە هێندە چووبووە نێو موزیکەکەوە کە دەرزیت پیایدا بکردایە خوێنی لێ نەدەهات!».
کەچی هەمان ئەم قسانە بۆ موزیک و ژەنیاری نەتەوەکانی چواردەوری خۆمان دەکرێن. پرسیوتە بۆچی وایە؟ داخۆ لە خۆوەیە؟ داخۆ موزیکی نەتەوەکانی دراوسێمان هێندە لە موزیکی نەتەوەکانی جیهان مەزنترن وا هێندە پارێزەر و پەرستار و بەرگریکاریان لە نێو کورددا هەیە؟
پێت وایە بە ڕێکەوت حەزت لە چڵکاوی دراوسێیە؟
ئایا پێت وایە ئەمە تەنها ڕێکەوتە؟ پێت وایە بە ڕێکەوت چێژ لە فڵان دەبینیت، بەڵام ئامادە نیت تەنانەت ئەوە تاقی بکەیتەوە بزانیت چێژ لە موزیکی نەتەوەیەکی دوورتر دەبینیت یان نا؟ پێت وایە ئەم چێژبینینەت لە هونەری نەتەوە دراوسێکەت ڕێکەوتە و لە خۆوەیە؟ لە کاتێکدا سەدان ساڵ حوکمتی کردووە.
یان لەوانەیە لەبەر ئەوە بووبێت کە لەسەر مێزی خوانی چێژبینین لە هونەر کۆمەڵێک بژاردەی کەمت خراوەتە پێش و هەمووشیان بەرهەمی نەتەوەکانی چواردەورت بوون. ڕیکلامی زل لە پشت هەر کامێکیانەوە کراوە و وەکو کاڵایەک دەرخواردت دراون. ئێستا تۆش بە کامی دڵتەوە گوێیان لێ دەگریت و چێژیان لێ دەبینیت و خۆتیان تێدا دەدۆزیتەوە. پێت وایە تۆ بە ویست و ئارەزووی خۆت ئەوانت هەڵبژاردووە، یان ئەو بژاردانەت ئەوەندە بەچێژن کە خۆیان تۆیان پەلکێش کردووە بۆ خۆیان.
نەخێر، ئەو شتە زلە نییە!
ئەگەر یەکێکیش بوێرێت بڵێت: «فڵان گۆرانیبێژی فڵان نەتەوەی دراوسێ (بۆ نموونە فەیرووز) کە هەموو بەیانییەک ڕادیۆ و تەلەفیزیۆنەکانمان و قاوەخانە و ئوتومبێل و ماڵەکانمانی داگیر کردووە و بەسەریاندا سەپێنراوە، ئەوەندە مەزنیش نییە کە بەو شێوەیە دەپەرسترێت!» یەکسەر یەکێکت لێ قوت دەبێتەوە و دەڵێت: «تۆ ڕەگەزپەرستیت! چێژبینین سنووری بۆ دانانرێت! ئێوە خۆتان لە هەموو شتێکدا هەڵدەقورتێنن و ئازادییە تاکەکەسییەکان پێشێل دەکەن».
نەتەوەکانی تر مەزنیان نییە؟
کەچی بە دەگمەن نەبێت، کەس لەمانە نابینین بە ئازادییە تاکەکەسییەکانیان و چێژە بێسنوورەکانیانەوە چێژ لە موزیکێکی یاپانی ببینن! بە دەم ڕەزمێکی ئەفەریقییەوە سەمایەکی ئەفەریقییانە بکەن. بە دەم ئامێرێکی ژێداری چینییەوە ملیان بابدەن و ڕیکلامی خۆڕایی بۆ بکەن. وەک ئەوەی بۆ نەتەوەکانی دراوسێی خۆمانی دەکەن.
تۆ ئاراستە کراویت و ئاگات لێی نییە
لە ڕاستیدا چێژبینینی خەڵکان ئاراستە دەکرێت و نەخشەی بۆ دادەنرێت و کاریشی بۆ دەکرێت. کەم تا زۆریش بەر دەگرێت و ئەنجامیشی دەبێت. خودی ئەوەی زۆربەی کورد چێژ لە موزیکی نەتەوەکانی دراوسێی دەبینێت و بە هەمان قەبارە و مەندیی ئەو نەتەوانەی دراوسێ چێژ لە موزیکی نەتەوەی تر نابینێت، بەڵگەی ئەوەیە کە لە ڕاستیدا چێژبینین ئاراستە دەکرێت و ڕێی بۆ دیاری دەکرێت و سنووریشی بۆ دادەنرێت.
بەڵام چۆن ئەمە لە مێشکداگیرکراوەکانمان تێبگەیەنین کە لە ڕاستیدا موزیک یەکێکە لە گرنگترین کەرەستەکانی پڕوپاگەندە و داگیرکردنی مێشک و بیر، بێ ئەوەی هاوزمانەکانمان یەکسەر بە «فاشیست» و «ڕەگەزپەرست» و «تەسکبین» لە قەڵەممان بدەن؟ چۆن ئەمەیان تێبگەیەنین؟
[1] لە ١٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٣دا نووسیومە؛ لە ٢٣ی شوباتی ٢٠٢٥دا پیایدا چوومەتەوە.
