ئایا سنوور بۆ چێژبینین دادەنرێت؟[1]
ئایا پرسیوتە بۆچی زۆر لە خەڵکی کوردی نابیستیت بڵێت: «بەیانیان دوگمەبەندی باشکۆککراوی یۆهان سێباستیان باخ زۆر خۆشە»، لە کاتێکدا ئەم بەرهەمە، کە لە خوارەوە بەستەری یوتیوبەکەیم داناوە، یەکێکە لە نایابترین کارەکان کە هەرگیزاوهەرگیز لە مێژووی موزیکدا دانرابێت و چەند جار گوێی لێ بگریتەوە هێشتا هەر شتت پێ دەبەخشێت؛ جگە لە پێگەکەشی لە بواری موزیکدا، کە بە یەکێک لە شاکارەکانی هونەری موزیک دادەنرێت و کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر تەواوی مێژووی موزیکی کلاسیک و جیهانیش هەیە. یان نابیستیت زۆر لە کوردان بڵێن: «بەیانیان جۆش گرۆبان و ئەندریا بۆچێللی خۆشن»؛ یان بچیتە یەکێک لەو قاوەخانانەی خۆیانیان ناو ناوە «کافتریا» یان «برێکفاست» و بە خواردن دەڵێن «فوود» و بە خواردنەوە دەڵێن «درینک» و خستبێتیانە سەر موزیکە نایابەکانی ئینیۆ مۆریکۆنێ، کە ئەگەر گلەییت لە موزیکەکە هەبوو پێت بڵێن: «ئەمە موزیکی ئینیۆ مۆریکۆنێیە، یەکێک بوو لە بەتواناترین موزیکدانەرەکانی جیهان، کە بە نزیکی بە کوالیتیی موزیکی کلاسیک موزیکی بۆ فیلم دادەنا و ناوبانگ و چێژی زۆربەی موزیکەکانی تەنانەت لەو فیلمانەش زیاترن کە موزیکەکانی خۆی بۆیان داناوە! واتە هەندێک فیلم هەن بە هۆی موزیکەکەی ئەوەوەیە خەڵک تەماشایان دەکات! واتە موزیکەکەی مۆریکۆنێ دەبێت بە ناونیشان بۆ فیلمەکە!». بۆ نموونە نابیستیت یەکێک بڵێت: «فڵان ڕۆژ بە دیار یەڤگینی کیسینی پیانۆژەنەوە دانیشتبووم، پڕۆڤەی لە کۆنشەرتۆی سێیەمی پیانۆی ڕاخمانینۆڤدا دەکرد، بە ڕاستی دەستی دەتوت ڕووبارە و بەسەر دوگمەکانی ئەو پیانۆیەدا لێشاو دەبات، لەو کاتەدا ژەنیارەکە هێندە چووبووە نێو موزیکەکەوە کە دەرزیت پیایدا بکردایە خوێنی لێ نەدەهات!» کەچی هەمان ئەم قسانە بۆ موزیک و ژەنیاری نەتەوەکانی چواردەوری خۆمان دەکرێن. پرسیوتە بۆچی وایە؟ داخۆ لە خۆوەیە؟ داخۆ موزیکی نەتەوەکانی دراوسێمان هێندە لە موزیکی نەتەوەکانی جیهان مەزنترن وا هێندە پارێزەر و پەرستار و بەرگریکاریان لە نێو کورددا هەیە؟
ئایا پێت وایە ئەمە تەنها ڕێکەوتە و تۆ بە ڕێکەوت چێژ لە فڵان و فڵان دەبینیت و ئامادە نیت تەنانەت ئەوە تاقی بکەیتەوە بزانیت چێژ لە موزیکی نەتەوەیەکی دوورتر دەبینیت یان نا؟ پێت وایە ئەم چێژبینینەت لە هونەری نەتەوە دراوسێکەت، کە سەدان ساڵ حوکمتی کردووە، لە خۆوەیە و تۆ بە ڕێکەوت چێژی لێ دەبینیت؟ یان لەوانەیە لەبەر ئەوە بووبێت کە لەسەر مێزی خوانی چێژبینینت لە هونەر کۆمەڵێک بژاردەی کەمت خراوەتە پێش و هەمووشیان بەرهەمی نەتەوەکانی چواردەورت بوون و ڕیکلامێکی زل لە پشت هەر کامێکیانەوە کراوە و وەکو کاڵایەک دەرخواردت دراون و ئێستا تۆش بە کامی دڵتەوە گوێیان لێ دەگریت و چێژیان لێ دەبینیت و خۆتیان تێدا دەدۆزیتەوەو پێت وایە تۆ بە ویست و ئارەزووی خۆت ئەوانت هەڵبژاردووە، یان ئەو بژاردانەت ئەوەندە بەچێژن کە خۆیان تۆیان پەلکێش کردووە بۆ خۆیان. ئەگەر یەکێکیش بوێرێت بڵێت: «فڵان گۆرانیبێژی فڵان نەتەوەی دراوسێ کە هەموو بەیانییەک ڕادیۆ و تەلەفیزیۆنەکانمان و قاوەخانە و ئوتومبێل و ماڵەکانمانی داگیر کردووە و بەسەریاندا سەپێنراوە، ئەوەندە مەزنیش نییە کە بەو شێوەیە دەپەرسترێت!» یەکسەر یەکێکت لێ قوت دەبێتەوە و دەڵێت: «تۆ ڕەگەزپەرستیت! چێژ سنووری بۆ دانانرێت! ئێوە خۆتان لە هەموو شتێکدا هەڵدەقورتێنن و ئازادییە تاکەکەسییەکان پێشێل دەکەن» کەچی زۆر بە دەگمەن نەبێت، کەس لەمانە نابینین بە ئازادییە تاکەکەسییەکانیان و چێژە بێسنوورەکانیانەوە چێژ لە موزیکێکی ژاپۆنی ببینن! بە دەم ڕەزمێکی ئەفەریقییەوە سەمایەکی ئەفەریقییانە بکەن، بە دەم ئامێرێکی ژێداری چینییەوە ملیان بابدەن و ڕیکلامی خۆڕایی بۆ بکەن، وەک ئەوەی بۆ نەتەوەکانی دراوسێی خۆمانی دەکەن.
لە ڕاستیدا چێژبینینی خەڵکان ئاراستە دەکرێت و نەخشەی بۆ دادەنرێت و کاریشی بۆ دەکرێت و کەم تا زۆریش بەر دەگرێت و ئەنجامیشی دەبێت. خودی ئەوەی زۆربەی کوردان دەبینیت چێژ لە موزیکی نەتەوەکانی دراوسێی دەبینێت و بە هەمان قەبارە و مەندیی ئەو نەتەوانەی دراوسێ چێژ لە موزیکی نەتەوەی تر نابینێت، بەڵگەی ئەوەیە کە لە ڕاستیدا چێژبینین ئاراستە دەکرێت و ڕێی بۆ دیاری دەکرێت و سنووریشی بۆ دادەنرێت. بەڵام چۆن ئەمە لە مێشکداگیرکراوەکانمان تێبگەیەنین کە لە ڕاستیدا موزیک یەکێکە لە گرنگترین کەرەستەکانی پڕوپاگەندە و داگیرکردنی مێشک و بیر، بێ ئەوەی هاوزمانەکانمان یەکسەر بە «فاشیست» و «ڕەگەزپەرست» و «تەسکبین» لە قەڵەممان بدەن؟ چۆن ئەمەیان تێبگەیەنین؟
بەستەری دوگمەبەندی باشکۆککراوی یۆهان سێباستیان باخ-ە بە ژەندنی سڤیەتۆسلاڤ ڕیختەر، کە یەکێک بوو لە باشترین پیانۆژەنەکانی سەدەی ڕابردووی هەموو جیهان:
https://www.youtube.com/watch?v=1osi_pQcUdM&t=2s
[1] لە ١٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٣دا نووسیومە.
