ئەڵقەی ھەشتەم: لێستریگۆنییەکان¹

لێستریگۆنییەکان

لێستریگۆنییەکان لە ئۆدیسەدا خەڵکانێکی مرۆڤخۆرن، ئۆدیسێفس بە ئەستەم دەتوانێت لێیان دەرباز ببێت. لێستریگۆنییەکانی ئولیس-ی جەیمز جۆیس ددانی کۆمەڵێک خەڵکە لە چێشتخانەکاندا.

شوێن و کات و کەسێتییەکان

شوێن: بلووم بەسەر ڕووباری لیفیدا دەڕوات بۆ چێشتخانەی بۆرتن لە ١٨ی شەقامی دوک (لە دەبلن)، دواتر دەچێت بۆ مەیخانەکەی دەیڤی بەیرن لە ٢١ی شەقامی دوک. پاشان دەچێت بۆ پەڕتووکخانەی نیشتمانی، کە لای خۆرھەڵاتی مەیخانەکەوە زۆر دوور نییە.

کات: ١٦ی حوزەیرانی ١٩٠٤، کاتژمێر ١ی نیوەڕۆ.

کەسێتییە سەرەکییەکان: بلووم، خاتوو برین، فلینە لووتە، دەیڤی بەیرن، بانتەم لایەنس، تۆم ڕۆچفۆرد، پادی لیۆنارد.

چی دەگوزەرێت؟

بلووم بە پیاسە دەڕوات، چەند ڕێبوارێکی جۆراوجۆر دەبینێت، بیر لە دین دەکاتەوە. لە دوورەوە کچێکی سایمن دێدالۆس دەبینێت و بیر لەو نەھامەتییە دەکاتەوە کە دوای مەرگی خاتوو دێدالۆس (دایکی ستیفن) بەسەر ئەو خێزانەدا ھاتووە. بەسەر پردی ئۆکانەڵدا بەسەر ڕووباری لیفیدا دەپەڕێتەوە. بیر لە کارگەی گینیس دەکاتەوە. کارگەی گینیس یەکێک لە بەناوبانگترین بیرەکانی ئەوروپا دروست دەکات و بارەگا سەرەکییەکەی لە دەبلنە. بلووم بیر دەکاتەوە ڕۆژێک سەردانی کارگەکە بکات.

چەند مەلێک لەسەر پردەکەوە دەبینێت، کێکێک دەکڕێت و بۆیان دەھاوێتە خوار، ئەوانیش دەیخۆن. بەلەمێک دەبینێت ڕیکلام بۆ پانتۆڵ دەکات و بە بیرۆکەیەکی باشی دەزانێت. ئینجا بیر لە ڕیکلام دەکاتەوە. پاشان بیر لە ھەندێک کەس و ژنەکەی دەکاتەوە. چەند پیاوێک بە لایدا دێن و ڕیکلامی جێیەکیان پێیە بە ناوی ویزدەم ھێڵیس، بلووم پێشتر لەوێ کاری کردووە. دیسان بیر لە ڕیکلام دەکاتەوە. بیر لە خانمێکی ڕەبەن و ڕەبەنگایەکی خوشکان دەکاتەوە. بیر لەو سەردەمە دەکاتەوە کە خۆی لەو جێیە کاری کردووە. پاشان یادی دڵخۆشیی ئەو سەردەمەی نێوان خۆی و ژنەکەی دەکاتەوە. ئینجا کۆنسێرتێکی ژنەکەی بە یاد دێتەوە.

ھەڵەیەک ئەڵقەی چواردەیەمی ڕۆمانەکە دروست دەکات

لەناکاو ژنێک بە ناوی خاتوو برین سڵاو لە بلووم دەکات. بلووم و خاتوو برین کەمێک ڕادەوەستن و چاکوچۆنی دەکەن و ھەواڵی خێزانی یەکتر دەپرسن. مێردەکەی خاتوو برین کەمێک شێتۆکەیە، دوێشەو پۆستکارتێکیان بۆی ناردووە و پێیان ڕابواردووە، ئێستا تووڕە بووە و دەیەوێت سکاڵا لەسەر نێرەرەکانی تۆمار بکات. بلووم بیر لە گەنجیی ئەم ژنە دەکاتەوە کە چەند جوان بووە. بلووم ھەواڵی ژنێک دەپرسێت بە ناوی «بیوفۆی»، بەڵام خاتوو برین بە ھەڵە وا تێدەگات مەبەستی ژنێکی ترە بە ناوی خاتوو «پیورفۆی» و دەڵێت لە خەستەخانەی منداڵبوون کەوتووە و سێ ڕۆژە ژانی گرتووە و منداڵی نابێت. بلوومیش ھەڵەکەی بۆ ڕاست ناکاتەوە و ھاوسۆز دەبێت لەگەڵ خاتوو پیورفۆیدا. لەناکاو شێتێکی بەناوبانگی دەبلن بە لایاندا دەڕوات و گفتوگۆکەیان دەبڕن. پاشان مێردەکەیشی لە دوورەوە دەردەکەوێت و ژنەکە دەڕوات بۆ لای و ماڵئاوایی دەکەن.

بلووم دەکەوێتەوە ڕێ. بیر لەو ڕیکلامە دەکاتەوە کە لە ڕۆژنامەیەکدا بڵاوی کردووەتەوە و داوای تایپێستی کردووە، لەگەڵ نامەکەی مەرسا کلیفرد (ئەڵقەی پێنجەم). پاشان بیر لە ھەندێک شتی جۆراوجۆر دەکاتەوە. بڕیار دەدات بۆ فراڤین بچێت بۆ چێشتخانەی بۆرتن، کە دوور نییە لێوەی. ئینجا بیر لە منداڵبوونە سەختەکەی خاتوو پیورفۆی دەکاتەوە و بەزەیی پیایدا دێتەوە و بەراوردی دەکات بە منداڵبوونی ژنەکەی خۆی.

ناو بھێنە با دەربکەوێت!

تاقمێک پۆلیس بە لای بلوومدا دەڕۆن. ئینجا بیر لە پۆلیس دەکاتەوە. ڕۆژێکی بە یاد دێتەوە کە کەوتووەتە نێو خۆپیشاندانێک و پۆلیس داویەتی بە سەریاندا و ئەمیش ڕایکردووە و خەریک بووە بیگرن. ئینجا بیر لە پارنێڵ و جۆرج ڕەسڵ (ئەی ئی) دەکاتەوە. کەچی دوای کەمێک لەوبەر جادەکەوە براکەی پارنێڵ دەبینێت و زۆری تر نابات جۆرج ڕەسڵ (ئەی ئی) و ژنێک بە لایدا دەڕۆن. سەیری لێ دێت کە ئەمە سێیەم ڕێکەوتە لە ڕۆژەکەدا. پێشتر (ئەڵقەی شەشەم) بیری لە بڵێسە بۆیلەن کردەوە و پاش کەمێک بە لایدا تێپەڕی، ئێستاش وا ئەم دووانە!

ئیتر بلووم دەکەوێتە بیرکردنەوە لەو کەسانەی بە ڕێکەوت بینینی و بیر لە ژنی «ڕۆشنبیر» دەکاتەوە. لە خەیاڵی خۆیدا گاڵتەیان پێ دەکات. بە بەردەم چاویلکەسازێکدا دەڕوات و بیر لە ھاوێنە و دووربین دەکاتەوە. دیسان دەکەوێتەوە یادی ڕابردوو کە دڵخۆشتر بووە، بەڵام دوای مەرگی ڕودیی کوڕیان پەیوەندیی نێوان خۆی و ژنەکەی گۆڕاوە. بیر دەکاتەوە دیارییەک بۆ ڕۆژی لەدایکبوونی ژنەکەی بکڕێت. لەناکاو ئارەزووی دەبزوێت و حەزی بە ماچ و باوەش دەبێت تا دەگاتە بەردەم چێشتخانەکەی بۆرتن، کە بۆگەنەکەی ئەوێ ئارەزووەکەی دەنیشێنێتەوە.

لێستریگۆنییەکان

بلووم دەگاتە بۆرتن و دەچێتە ژوورەوە و سەیر دەکات. حەزی بەوە نییە لەوێ نان بخوات، چون شوێنەکە بۆنی ناخۆشە. خەڵکەکە ناشیرین نان دەخۆن. ھەموویان پیاون و خانمی لێ نییە. بۆیە وا خۆی پیشان دەدات ھاتووە بۆ بینینی کەسێک و لەبەر خۆیەوە دەڵێت: «لێرە نییە. نایبینم» و دەڕواتە دەرەوە. بڕیار دەدات بچێت بۆ دەیڤی بەیرن، کە ھەر چەند دوکانێک لەولاوەیە. بیر لە نانخواردن دەکاتەوە، ئینجا بیر لە ئامادەکردنی خواردن دەکاتەوە.

جێیەکی ڕێکوپێکتر

بلووم دەگاتە دەیڤی بەیرن و ئەوێی بە دڵە. کەسێکی لێیە ناوی فلینە لووتەیە، ھەم چڵمنە و ھەم زۆر لووت دەژەنێتە شتی خەڵکەوە، بۆیە ناوی فلینە لووتەیە. بلووم زۆر حەزی بە چارەی نییە. چاکوچۆنی دەکەن و بلووم پاش بیرکردنەوەیەک بڕیار دەدات چی بخوات، ئەویش بابۆڵەیەکی پەنیر و پێکێک شەرابە. فلینە لووتە ھەواڵی ژنەکەی دەپرسێت و ئەمیش سەرپێیی وەڵامی دەداتەوە. بابۆڵەکەی بۆ دێت و دەیبڕێت و بە خەرتەلەوە دەیخوات. دیسان باسی کۆنسێرتەکەی خاتوو مۆڵی دێتەوە بەر باس کە بڵێسە بۆیلەن ڕێکخەرەکەیەتی.

فلینە لووتە بابەتەکە دەگۆڕێت بۆ یاریی مستێن و لەوێوە بۆ گرەوکردن لەسەر پێشبڕکێی ئەسپسواری. دەیڤی بەیرن وازی لە گرەوکردن ھێناوە و دژی ئەو جۆرە قومارەیە. فلینە لووتە دەڵێت دوو حەفتە لەوەوبەر خەریک بووە گرەوێکی گەورە بباتەوە.

بلووم بە بێدەنگی نانەکەی دەخوات و بیر لە ناشیرینیی فلینە لووتە دەکاتەوە. پاشان دیسان بیر لە جۆری جیاجیای خواردن دەکاتەوە، ئینجا بیر لە شەراب دەکاتەوە. یادی ئەو ئێوارەیە دەکاتەوە کە لەگەڵ مۆڵیی ژنیدا لەسەر گردێکی دەبلن باوەش و ماچیان کردووە و دڵدارییان کردووە. حەسرەت بۆ ئەو کاتە خۆشە دەخوازێت و بەراوردی دەکات بە ئێستای خۆی، کە دڵی خۆش نییە و دەمێکە لەگەڵ ژنەکەی دڵداریی نەکردووە. پاشان بیر لە تام و چێژ و جوانی دەکاتەوە، بەڵام میزی دێت و دەچێت بۆ ئاودەست.

بڕۆیت زەم کراویت!

لەو نێوەندەدا دەیڤی بەیرن سۆراخی کاری بلووم لە فلینە لووتە دەکات. ئەویش پێی دەڵێت و پێیان وایە لە کێشەدایە، چون دڵی تەنگ دیار بووە. گریمانەی ئەوە دەکەن لەوانەیە یان لەگەڵ ژنەکەیدا لە کێشەدا بێت، یان لە کارەکەیدا لە کێشەدایە. فلینە لووتە پێی وایە بلووم ماسۆنییە و بەڵگەیشی ئەوەیە کە ھەرگیز ئەوەندە ناخواتەوە سەرخۆش بێت. بڕێک باسی ماسۆنییەکان دەکەن. لە کۆتاییدا ڕێک دەکەون لەسەر ئەوەی بلووم پیاوێکی بێوەیە و «بۆ یارمەتیدانی خەڵک مشتنووقاو نییە».

سێ کەس دێنە ژوورەوە، یەکێکیان بانتەم لایەنسە کە لە ئەڵقەی پێنجەمدا بلوومی بینی و وای زانی بلووم سووسەی ئەسپێکی پێ دەدا. دووانەکەی تر پادی لیۆنارد و تۆم ڕۆچفۆرد-ن. سڵاو دەکەن و داوای خواردنەوە دەکەن و ھەواڵی یەکتر دەپرسن. ھەر زوو بابەتەکە دەبێتە گرەوکردن لەسەر ئەسپی نێو پێشبڕکێی ئەسپسوارییەکە. لەم کاتەدا بلووم دەگەڕێتەوە و سڵاویان لێ دەکات و لە چێشتخانە/مەیخانەکە دەردەچێت. لایەنس بەوانی تر دەڵێت کە بلووم بووە سووسەی ئەسپەکەی پێی داوە و مەی دەخۆنەوە.

بە تێری

بلووم بە پیاسە دەڕوات و بە دەم ڕێوە گۆرانی دەبێژێت و بیر لە شتی جۆراوجۆر دەکاتەوە. یەکێک لەوانەی بیری لێ دەکاتەوە یەکتربینینەکەی ژنەکەی و بڵێسە بۆیلەنە و ھەوڵ دەدات بیری لێ نەکاتەوە. لە دوورەوە نەوجوانێکی نابینا دەبینێت دەیەوێت بە شەقامەکەدا بپەڕێتەوە. بلووم یارمەتیی دەدات بپەڕێتەوە. ئینجا بلووم بیر لە نابیناکان و ژیانیان دەکاتەوە. پاشان بیر لە خودی ئەم نابینایە دەکاتەوە کە ئێستا قۆڵی گرتووە و دەیپەڕێنێتەوە. بلووم دوای کەمێک بیری دەکەوێتەوە کە ناوی ئەو نەوجوانە دەزانێت و پیانۆ دەژەنێت و کۆک دەکات. دیسان بیر لە ھەندێک شتی جۆراوجۆر دەکاتەوە. بەرەو پەڕتووکخانەی نیشتمانی دەڕوات. لەناکاو دیسان لە دوورەوە بڵێسە بۆیلەن دەبینێت، دڵی دەکەوێتە پەلەپەل و خۆیی لێ دەشارێتەوە و ڕۆژنامەکەی دەردەھێنێت و وا خۆی پیشان دەدات لە گیرفانەکانیدا بە دوای شتێکدا دەگەڕێت و بەپەلە دەگاتە پەڕتووکخانەی نیشتمانی.

---

1. ٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٤ نووسیومە. ١٥ی ئاداری ٢٠٢٥ پیایدا چوومەوە. ↩︎