بەشی یەکەم: بەیتی تیلێماخۆس (تیلێماخیاد)1
ئەم بەشەی ئولیس، واتە ئەم سێ ئەڵقەیە، وێنەی ھونەرمەند لە تافی لاویدا دەبەستێتەوە بە ئولیسەوە. لە سێ ئەڵقە پێکھاتووە کە کەسێتیی سەرەکیی ھەر سێ ئەڵقەکە ستیفن دێدالۆس-ە.
ئەڵقەی یەکەم: تیلێماخۆس
تیلێماخۆس
تیلێماخۆس لە ئۆدیسەدا کوڕەکەی ئۆدیسێفس-ە. تیلێماخۆسەکەی ئولیس-ی جەیمز جۆیس کوڕێکە ناوی ستیفن دێدالۆس-ە. ستیفن کەسێتیی سەرەکیی ڕۆمانی پێشتری جۆیس بووە، ئەو ڕۆمانە ناوی وێنەی ھونەرمەند لە تافی لاویدا-یە.
شوێن و کات و کەسێتییەکان
شوێن: قەڵای مارتێللۆ لە ساندیکۆڤ – دەبلن.
کات: ١٦ی حوزەیرانی ١٩٠٤، کاتژمێر ٨ی بەیانی.
کەسێتییە سەرەکییەکان: ستیفن دێدالۆس، بەک مەڵیگن، ھاینس، پیرەژنێک.
چی دەگوزەرێت؟
بەک مەڵیگن خەریکی گەپجاڕییە. بە دەم ڕیشتاشینەوە خۆی خستووەتە ڕۆڵی قەشەیەکەوە کە لە کڵێسادا سرووتی ماس جێبەجێ دەکات.
مەڵیگن خوێندکارێکی پزیشکییە و کوڕێکی زیرەک و شبروشێتە. لە ڕاستیدا ناوی «مەلاخی مەڵیگن»ە.
ستیفن دێدالۆس بە نزیکی ھاوتەمەنی مەڵیگنە و مامۆستایەکی کاتیی قوتابخانەیەکی نزیکە لە قەڵاکەوە و «ھونەرمەند»ە. ستیفن کوڕێکی خەمۆکە و ئەو بەیانییەش خەواڵووە، چونکە شەوی ڕابردوو باش نەنوستووە. بیر لەوە دەکاتەوە کۆتایی بە ھاوڕێیەتیی خۆی و مەڵیگن بھێنێت.
میوانێکی مەڵیگن شەو لەگەڵیاندا بووە، کوڕێکی ئینگلە و «لە ئۆکسفۆردەوە ھاتووە» و ناوی ھاینسە. ھاینس شەو خەونی بە پڵنگێکی ڕەشەوە دیوە، بە دەم خەوەوە ویستوویەتی لە ڕاستیدا تەقە لە پڵنگەکەی ناو خەونی بکات. ھەر ئەم ڕووداوەشە کە وای کردووە ستیفن باش نەنوێت، چونکە لە ترسدا «تۆقیوە».
دایکی تۆپیوە!
سەرەتا لە سەربانی قەڵاکە گفتوگۆیەکی ناخۆش لە نێوان مەڵیگن و دێدالۆسدا ڕوو دەدات. کەمتر لە ساڵێک لەوەوبەر ستیفن دایکی مردووە، بەک مەڵیگن پێی وتووە: «دایکی تۆپیوە». ستیفن ئەم وتەیەی لە دڵ دەرنەچووە و بە بێڕێزیی داناوە. کە ستیفن دواجار ئەمە بۆ مەڵیگن ئاشکرا دەکات کە ھێشتا ئەم قسەیەی لە دڵ دەرنەچووە، مەڵیگن بەوە بەرپەرچی دەداتەوە کە ستیفن خۆی دواھەمین خۆزگەکانی دایکی پێشێل کردووە. ئەم پێشێلکردنی خۆزگەیەش ئەوەیە کە دایکی لە سەرەمەرگدا داوای لە ستیفن کردووە نزای بۆ بکات و کڕنۆش ببات، بەڵام ستیفن نەیکردووە. ھەروەھا مەڵیگن ستیفن بەوە تۆمەتبار دەکات کە «دایکی خۆی کوشتووە».
پاشان مەڵیگن دەچێتە خوارەوەی قەڵاکە، کە ژوورێکی لێیە. ستیفن لە سەربان بە تەنیا دەکەوێتەوە یادی دایکی. دایکی ستیفن بە نەخۆشییەکی وەک شێرپەنجە مردووە، نەک ئەو کوشتبێتی. یادی دایکی ئەو بە جێ ناھێڵێت و ستیفنیش لە ناخیدا خوازیارە یادی دایکی دەستی لێ ھەڵبگرێت و «بھێڵێت بژی». ستیفن «لە گریانی گیانی خۆیدا» نوقم بووە.
نانی بەیانی و جیابوونەوە
دواجار ستیفن بۆ خواردنی نانی بەیانی دەچێتە خوارەوە بۆ لای مەڵیگن و ھاینس. لە خوارەوە لە ناو قەڵاکە پیرەژنێکی ئایر دێت و شیریان بۆ دەھێنێت. ھەر سێکیان پێکەوە، جگە لە پیرەژنەکە، نانی بەیانی دەخۆن.
مەڵیگن لە بری خۆی و ھاینس بڕیار دەدات کە پێش ئەوەی بچن بە ھەر لایەکدا، دەبێت لە ئاوەکەی ڕۆخەکەدا مەلە بکەن. بەڵام ستیفن دەبێت بچێت بۆ قوتابخانە، بۆیە لەگەڵیاندا مەلە ناکات.
بڕیار وایە ھەر ئەو ڕۆژە ستیفن لە قوتابخانە مووچە وەربگرێت، کە مەڵیگن پێی دەڵێت: «شاباشەکەی قوتابخانە».
لە نزیکی کۆتایی ئەڵقەکەدا دەچنە دەرەوەی قەڵاکە بۆ لای گوێئاوەکە. مەڵیگن لە گەپجاڕیی خۆی بەردەوام دەبێت. ستیفن و ھاینس بە دەم جگەرەکێشانێکەوە گفتوگۆیەکی کورت سەبارەت بە دین و مێژوو و شانۆنامەی ھاملێتی شێکسپیر دەکەن، بەڵام ناچنە ھیچ قووڵاییەکی گفتوگۆوە.
لە دوورەوە دوو پیاو گفتوگۆ لەسەر دەرکەوتنی لاشەی مردووی پیاوێک دەکەن کە نۆ ڕۆژە خنکاوە. پاشان مەڵیگن لەگەڵ ھاوڕێیەکیدا دەچێتە ئاوەکەوە. لە کۆتاییدا ستیفن بە جێیان دەھێڵێت و دەچێت بۆ قوتابخانە.
- لە ٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢دا نووسیومە. لە ١٣ی ئاداری ٢٠٢٥دا پیایدا چوومەتەوە. ↩︎
